Οι φωτογραφίες του Pierre Bourdieu από την περίοδο των εθνολογικών και κοινωνιολογικών του ερευνών στην Αλγερία, κατά την περίοδο μάλιστα του απελευθερωτικού πολέμου, μας δίνουν την ευκαιρία να μοιραστούμε το βλέμμα του για τον κοινωνικό κόσμο από μία άλλη οπτική γωνία. Έπειτα από τέσσερις δεκαετίες που παρέμειναν μέσα σε κιβώτια, αυτές οι φωτογραφίες μαρτυρούν ένα ταξίδι μύησης και μία βαθιά βιογραφική μετατροπή που λειτουργεί ως αφετηρία μίας εξαιρετικής επιστημονικής και διανοητικής διαδρομής. Νιώθοντας εντελώς ανυπεράσπιστος μπροστά σε αυτό το τεράστιο κοινωνικό εργαστήριο σε κατάσταση πολέμου, που κάνει την επιτόπια έρευνα μία πραγματική περιπέτεια, ρίχτηκε αναπόφευκτα στη δουλειά, δοκίμασε και χρησιμοποίησε όλες τις πιθανές τεχνικές εθνολογικής και κοινωνιολογικής έρευνας. Ο ορκισμένος εχθρός της γαλλικής αποικιοκρατίας και της στρατιωτικής καταστολής, ο Bourdieu διεξήγε ριζικά πολιτικοποιημένες και στρατευμένες έρευνες: ήθελε να είναι μάρτυρας όλων όσων παρατηρούσε και να κατανοήσει έναν αποπροσανατολισμένο, αντιφατικό και αναχρονιστικό κοινωνικό κόσμο. Το αντικείμενο των φωτογραφιών του και τα κοινωνιολογικά τους μηνύματα, οι συνέπειες μίας οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής κρίσης και τα συμπτώματα κοινωνικής παθολογίας που αυτή επέφερε, ξεπερνούν κατά πολύ το συγκεκριμένο ιστορικό και εθνογραφικό πλαίσιο μέσα στο οποίο τις τράβηξε ο Bourdieu. Στόχος της παρουσίασής τους στη σύγχρονη Αθήνα, έναν τόπο που έχει πληγεί βαθύτατα από την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης, είναι να αποδειχθεί ότι «η μιζέρια του κόσμου» είναι έκδηλη στα πρόσωπα των γυναικών και των ανδρών και αντανακλά μία βαθιά ανθρώπινη κατάσταση πέρα από τα χωρικά και χρονικά πλαίσια.
Το 2017, κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια το βιβλίο Εικόνες της Αλγερίας με τις φωτογραφίες και τα κείμενα του P. Bourdieu και, την ίδια χρονιά, στις 27.04.2017 πραγματοποιήθηκε στο Γαλλικό Ινστιτούτο, υπό το συντονισμό του Καθ. Ν. Παναγιωτόπουλου, στρογγυλή τράπεζα με τίτλο: “Μια οπτική κοινωνιολογία των οικονομιών της μιζέριας” και εγκαινιάστηκε η έκθεση φωτογραφίας από το αρχείο των εικόνων του P. Bourdieu.
Στη συζήτηση συμμετείχαν:
Franz Schultheis, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Saint Gall, πρόεδρος του Ιδρύματος Bourdieu
Christine Frisinghelli, υπεύθυνη της διατήρησης των φωτογραφικών αρχείων του Pierre Bourdieu στην Camera Austria International
Tassadit Yacine, διευθύντρια έρευνας, EHESS
Γιώργος Νικολακάκης, καθηγητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης
Ηρακλής Παπαϊωάννου, διευθυντής του Μουσείου Φωτογραφίας στη Θεσσαλονίκη
Νίκος Παναγιωτόπουλος, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Bourdieu
Για πρώτη φορά το ελληνικό κοινό είχε την ευκαιρία να δει τις μοναδικές φωτογραφίες του Pierre Bourdie, από την Αλγερία της περιόδου 1958-1961. Η έκθεση, που παρουσιάστηκε από το Jeu de Paume στο Château de Tours το 2011, ήταν μία μοναδική ευκαιρία να ανακαλύψουμε το φωτογραφικό του έργο στο πλαίσιο της κοινωνιολογικής του δράσης. Σπάνιες φωτογραφίες του διάσημου κοινωνιολόγου από την εποχή του πολέμου της ανεξαρτησίας της Αλγερίας, με επίκαιρα μηνύματα για τις συνέπειες της κρίσης.
