Την περίοδο 2018-19, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ανέλαβε επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας με τίτλο: «Έρευνα πάνω στον τρόπο παραγωγής και αναπαραγωγής του πολιτισμού στην κοινότητα της Ελευσίνας» στα πλαίσια του έργου «Σχεδιασμός και Υλοποίηση έργου αξιολόγησης του ELEUSIS 2021: Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης». Κατά τη διάρκεια της έρευνας, ο κ. Παναγιωτόπουλος πραγματοποίησε διάφορες δράσεις, τόσο στην Συνάντηση «Πολιτισμός 2030», όσο και στο Φεστιβάλ «Συνοικισμός». Οι συγκεκριμένες διοργανώσεις περιελάμβαναν:
Συνάντηση «Πολιτισμός 2030»: Είναι η Τέχνη πρωτεύουσα;
Το Πρόγραμμα «Πολιτισμός 2030» είναι ένας από τους βασικούς θεσμούς
της Θεματικής «The EU Working Classes». Εστιάζει στην ενίσχυση ικανοτήτων τόσο του πολιτιστικού χώρου, όσο και της πόλης. Με το βλέμμα στη διαμόρφωση των πολιτιστικών όρων ανάπτυξης της επόμενης δεκαετίας, η Συνάντηση «Πολιτισμός 2030» έχει στόχο να δημιουργήσει έναν χώρο συνάντησης μεταξύ καλλιτεχνών, επιμελητών και επαγγελματιών του πολιτιστικού χώρου, από τη μια μεριά, θεσμικών πολιτιστικών διοργανωτών, στελεχών της τοπικής αυτοδιοίκησης και των περιφερειών, από την άλλη, καθώς και θεωρητικών και επιστημόνων. Στόχος είναι μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης που αφορά στην αειφόρο πολιτιστική ανάπτυξη των πόλεων και των περιφερειών της χώρας κατά την επόμενη δεκαετία, καθώς και στις καλές πρακτικές σε επίπεδο πολιτιστικής αποκέντρωσης που εμφανίζεται στην Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες. Μέσα από αυτή την τετραήμερη Συνάντηση που περιλαμβάνει τρεις κεντρικές ομιλίες, δεκαοκτώ ομάδες εργασίας, συναντήσεις δικτύωσης και την «Καλλιτεχνική Παραγωγή από Μέσα», δηλαδή τις δράσεις που βρίσκονται σε μία ενδιάμεση περιοχή μεταξύ καλλιτεχνικού έργου και συζήτησης, προσεγγίζουμε ζητήματα πολιτικής του πολιτισμού, καλλιτεχνικής παραγωγής, θεσμικού πλαισίου, συνεργασιών, όπως επίσης και καλών πολιτιστικών και καλλιτεχνικών πρακτικών. Στη συνάντηση του προγράμματος, που πραγματοποιήθηκε από τις 8 έως τις 11 Νοέμβρη 2018, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ανέλαβε την ομάδα εργασίας «Ζητήματα Πολιτικής του Πολιτισμού :Το πολιτισμικό κεφάλαιο της πόλης».
Φεστιβάλ «Συνοικισμός»:
Ο Συνοικισμός της Ελευσίνας δημιουργήθηκε το 1924 – ’25, για να στεγάσει τους 2.500 περίπου πρόσφυγες, που έφτασαν στην πόλη το 1922 και τα επόμενα χρόνια με τις αναγκαστικές μετακινήσεις πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, που ακολούθησαν. Στόχος του Φεστιβάλ είναι να μετατρέψει αυτή την ιστορική, αλλά άγνωστη περιοχή της Ελευσίνας, σε τόπο συνάντησης, προβληματισμού και ανταλλαγής γύρω από σημαντικά κοινωνικά και πολιτικά φαινόμενα της εποχής μας, με κύριο όχημα τις σύγχρονες παραστατικές τέχνες. Στο φεστιβάλ, που πραγματοποιήθηκε από τις 15 έως τις 24 Ιουνίου 2018, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ανέλαβε το σεμινάριο «Εκπαιδευτικός: Παραγωγός του μέλλοντος».
Το σεμινάριο είχε ως σκοπό να αποτελέσει την αρχή μιας συλλογικής συζήτησης όλων των μετόχων της τοπικής εκπαιδευτικής διαδικασίας, εκπαιδευτικών, γονέων, μαθητών, αρμόδιων φορέων με στόχο τη συνειδητοποίηση της καθοριστικής συμβολής των εκπαιδευτικών στη διαδικασία της ένταξης των παιδιών στον πολιτισμικό χώρο και την καλλιτεχνική δημιουργία, αναγκαία συνθήκη μιας πετυχημένης, αποδοτικής και αποτελεσματικής σχολικής πορείας των παιδιών. Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος συνομιλεί με την Αθηνά Αραβανή, το Θοδωρή Νιαγουλίδη, τον Παναγιώτη Πιτέλη, τον Αλέξη Τσάτσης και το Χριστόφορο Τσάτση.
Υπήρχε ευρεία συμμετοχή του κόσμου στο σεμινάριο, με πολλούς εκπαιδευτικούς να θέτουν τις απορίες τους, διαρθρώνοντας μια συζήτηση με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος κατά τη διάρκεια της ομιλίας του για «Το πολιτισμικό κεφάλαιο της πόλης»
Υλικό από τις διάφορες δράσεις
Στο πλαίσιο της αξιολόγησης, ο κ. Παναγιωτόπουλος και οι συνεργάτες του είχαν αναλάβει να διανείμουν ερωτηματολόγια καθώς και να πάρουν συνεντεύξεις από το κοινό. Έτσι, δεν θα μπορούσαν να μην απεικονίσουν ορισμένες από τις δράσεις που ήταν πρωτόγνωρες για τα δεδομένα της Ελευσίνας, μιας περιοχής καθαρά εργατικής και με μεγάλη έλλειψη σε χώρους πολιτισμού. Αυτές οι εικόνες δεν θα μπορούσαν να μη δημοσιευτούν και στη σελίδα μας.
Αρχικά, μια δράση που περιέγραφε ικανοποιητικά τον κοινωνικό, και άρα και γεωγραφικό χώρο, στον οποίο αναπτύχθηκαν οι κάτοικοι της Ελευσίνας ήταν οι «Διαδρομές στις Ρίζες», ένας περίπατος στα σοκάκια του συνοικισμού, με ταυτόχρονη ξενάγηση για την ιστορία διάφορων σημείων.
Ακόμη, πραγματοποιήθηκε από την Τάνια Ελ Χούρι η δράση «Οι κήποι μιλούν», μια βιωματική περφόρμανς που περιελάμβανε τις προφορικές ιστορίες 10 απλών ανθρώπων της Συρίας, οι οποίοι βρίσκονται θαμμένοι σε ιδιωτικούς κήπους. Σε συνέχεια αυτής της δράσης, έγινε το «Πείτε μου τι μπορώ να κάνω», μία έκθεση των επιστολών όλων αυτών των ανθρώπων. Όπως γίνεται αντιληπτό, οι ιστορίες που μετέδιδαν αυτές οι δράσεις ήταν άκρως συγκινητικές.
Αντίστοιχη θεματολογία είχε και η περιπατητική παράσταση της Γιολάντας Μακροπούλου «Ε_ΦΥΓΑ», που πραγματευόταν ιστορίες προσφύγων και μεταναστών που έφτασαν στην Ελλάδα πρόσφατα από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές. Στο δεύτερο μέρος της έρευνας και διατρέχοντας μια πτυχή της ελληνικής ιστορίας αυτή τη φορά, διατηρείται ο ίδιος χώρος δράσης ο οποίος φορτίζεται διαφορετικά, αλλά συνεχίζει να αποτελεί έναν από τους μοχλούς που κινούν την παράσταση και ένα από τα νήματα που ενώνουν τις ιστορίες.
Τέλος, υπήρχε η δράση «MOTORWAY 6», της Εύης Καλογεροπούλου. Η Καλογηροπούλου αντιπαραθέτει δύο σύμβολα: το κτίριο της βιομηχανίας πυρομαχικών ΠΥΡΚΑΛ, ένα εγκαταλελειμμένο σώμα από μπετόν και τα σώματα των αθλητών του «Ελευσίς». Στο έργο της συναντάμε τις δύο όψεις του σώματος: την ωμότητα, από τη μία μεριά, που αντικατοπτρίζεται μέσα από το εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο και από τις βίαιες προεκτάσεις που έχει η βιομηχανική εργασία στο σώμα και την ομορφιά, από την άλλη, που συμβολίζει το ανθρώπινο σώμα, το οποίο μέσα από το παιχνίδι και τον αθλητισμό αποκτά θετική διάσταση. Η παράσταση χωριζόταν σε δύο μέρη. Αρχικά έγινε μια περφόρμανς από 3 αθλητές που έδειξαν πως κάνουν προθέρμανση και στη συνέχεια μια προβολή βίντεο μιας μικρού μήκους ταινίας 15 λεπτών.
Η κοινωνιολογία είναι μια πολεμική τέχνη – Pierre Bourdieu
