Επιστημονική μέθοδος και κοινωνική ιεραρχία αρμοδιοτήτων

Περιήγηση:
Επιστημονική μέθοδος και κοινωνική ιεραρχία αρμοδιοτήτων

”Αν πριν από περίπου είκοσι χρόνια η εγκαθιδρυμένη αντίθεση μεταξύ των δύο κυρίαρχων επιστημονικών στάσεων που δομούσε το κοινωνιολογικό πεδίο –δηλαδή, μεταξύ αυτής την οποία «θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε θεωρητικιστική» και η οποία συμβολιζόταν από τη σχολή της Φρανκφούρτης, δηλαδή από ανθρώπους που, χωρίς να κάνουν εμπειρική έρευνα, καταγγέλλουν προς πάσα κατεύθυνση τον θετικιστικό κίνδυνο», και αυτής την οποία θα μπορούσαμε να ονομάσουμε θετικιστική– έπληττε οποιαδήποτε προσπάθεια να ορισθεί και να αναγνωρισθεί αυστηρά μια πραγματικά επιστημονική κοινωνιολογία, να προταθεί και να επιβληθεί, όπως έλεγε ο Pierre Bourdieu, μια «εμπειρική κοινωνιολογία θεμελιωμένη θεωρητικά, μια κοινωνιολογία που θα μπορούσε να έχει κριτικές προθέσεις (όπως κάθε επιστήμη), η οποία, όμως, θα έβρισκε την ολοκλήρωσή της μόνο εμπειρικά», δεν θα είχε κανείς ιδιαίτερη δυσκολία να διαπιστώσει και σήμερα πόσο ισχυρή παραμένει η αντίθεση μεταξύ της εμπειρικής έρευνας χωρίς θεωρία, η οποία μέσω της μεθοδολογικής απαγόρευσης ευνοεί τη χωρίς φαντασία αυστηρότητα του υπερ- εμπειρικού θετικισμού, και της θεωρίας χωρίς αντικείμενο, η οποία μέσω του εννοιολογικού φετιχισμού ευνοεί την «όραση χωρίς αυστηρότητα» της κοινωνικής φιλοσοφίας. Η επιστημονικά καταστροφική κι επιστημολογικά αθεμελίωτη αντίθεση μεταξύ της «κοινωνικής θεωρίας» χωρίς εμπειρικά θεμέλια και της εμπειρίας χωρίς θεωρητικό προσανατολισμό, η αντίθεση μεταξύ του μεθοδολογισμού – δηλαδή της τάσης διαχωρισμού του στοχασμού περί της μεθόδου από την πραγματική χρησιμοποίησή της, της καλλιέργειας της μεθόδου για την ίδια την μέθοδο, η οποία, αποχωρίζοντας τη μέθοδο από το αντικείμενο, περιορίζει το πρόβλημα της θεωρητικής κατασκευής του επιστημονικού αντικειμένου στην τεχνική χρησιμοποίηση δεικτών κι εμπειρικών παρατηρήσεων– και του θεωρητικισμού –δηλαδή της θεωρητικής εργασίας που γίνεται για την ίδια τη θεωρία, του θεσμού της θεωρίας ως κλειστού, μεμονωμένου και αυτοαναφορικού χώρου «λογολογίας», όπως το χαρακτήριζε ο Kenneth Burke, όπου η θεωρία δεν είναι, συχνά, παρά ένα είδος προγραμματικού λόγου (παλαιότερα περισσότερο προφητικού) που γεννιέται από μια συγκοπή ή ένα αμάλγαμα θεωριών– συνιστούν αντιθέσεις που εξακολουθούν να παραμένουν κυρίαρχες στο επιστημονικό μας πεδίο […]”

Επιστημονική μέθοδος και κοινωνική ιεραρχία αρμοδιοτήτων, Κοινωνικές Επιστήμες, 1, 2012, σ. 4-17