Εργασία και οδύνη: τα δύο πρόσωπα ενός παθολογικού κόσμου της εργασίας

Περιήγηση:
Εργασία και οδύνη: τα δύο πρόσωπα ενός παθολογικού κόσμου της εργασίας

(σε συνεργασία με F. Schultheis)

”Στις σημερινές κοινωνίες που χαρακτηρίζονται από ποικίλες ριζικές αλλαγές και βαθείς δομικούς μετασχηματισμούς, η κοινωνιολογία, ως επιστήμη της κρίσης, είναι περισσότερο απαραίτητη από ποτέ. Ειδικότερα, η πολύ μεγάλη ταχύτητα των αλλαγών των συνθηκών ζωής και των σχέσεων στις παρούσες καπιταλιστικές κοινωνίες είναι μοναδική. Αυτή η ραγδαία κοινωνική αλλαγή με τις πολλαπλές αντιθέσεις φέρνει, αναπόφευκτα, τον άνθρωπο σε σύγκρουση με τις νέες κοινωνικές συνθήκες, γεγονός που σημαίνει ότι οι αποκτημένες και ενσωματωμένες συμπεριφορές και συνήθειες (το σύνολο των μηχανικών σκέψεων, ηθικών αντιλήψεων και συμπεριφορών, που ο Pierre Bourdieu ονομάζει «habitus») δεν αλλάζουν με την ίδια ταχύτητα και, έτσι, παρουσιάζονται στην κοινωνία φαινόμενα κοινωνικού αποπροσανατολισμού (ανομία). […]

Η έρευνά µας αυτή έχει στόχο να αναδείξει, στο επίπεδο της δηµόσιας συζήτησης και συνείδησης, πως ο σηµερινός κόσµος
της εργασίας αποτελεί πλέον, εδώ και καιρό, µια παράδοξη πηγή ολοένα µεγαλύτερης οδύνης, και να συµβάλλει στην ανάδειξη των επιπτώσεων αυτής της παράδοξης εξέλιξης, επιπτώσεων µε σηµαντικό κόστος. Από τη µία µεριά, έχουµε όλο και περισσότερους πολίτες που αποκλείονται από την εργασία – οι άνεργοι και οι άτυποι µισθωτοί αυξάνονται συνεχώς· από την
άλλη, ολοένα περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από «υπερβολικό» φόρτο εργασίας. Αναφερόµαστε σε όλους αυτούς που
αντιµετωπίζουν τις διάφορες µορφές επιτάχυνσης και εντατικοποίησης των συνθηκών παραγωγής υπό το κράτος της µεγιστοποίησης της κερδοφορίας. Πόσες φορές δεν έχουµε ακούσει εργαζοµένους να οµολογούν πως στη δουλειά τούς ωθούν
στα όρια, και πολύ συχνά πέρα από αυτά – όσους είναι σε θέση να αναλάβουν και να αντέξουν: οι µεν εξαντλούνται στην προσπάθειά τους να οργανώσουν µια ζωή υπό το κράτος της επισφάλειας, οι δε στενάζουν υπό το κράτος µιας εργασίας που κατακλύζει όλη τους την ύπαρξη, µέχρι τις σφαίρες της ιδιωτικής και προσωπικής τους ζωής. Η ιδέα της ισορροπίας ζωής-εργασίας, το λεγόµενο «work-life balance», που τόσο αρέσει στον κυρίαρχο λόγο του µάνατζµεντ, φαντάζει πλέον συχνά άτοπη. […]”

(σε συνεργασία με τον Franz Schultheis) Εργασία και οδύνη: τα δύο πρόσωπα ενός παθολογικού κόσμου της εργασίας, Κοινωνικές Επιστήμες, 8-9-10, 2019, σ. 119-182