Για ένα Παρατηρητήριο του Εθνικού Πολιτισμικού Κεφαλαίου: μια περίπτωση αντεπιστροφής των κεκτημένων της επιστήμης

Περιήγηση:
Για ένα Παρατηρητήριο του Εθνικού Πολιτισμικού Κεφαλαίου: μια περίπτωση αντεπιστροφής των κεκτημένων της επιστήμης

”«Πολιτισμός: εθνικό κεφάλαιο», «κάθε πολιτισμός είναι ένα κεφάλαιο», έλεγε ο Valéry αναφερόμενος στην «πνευματική οικονομία», «πολιτισμός: βαριά βιομηχανία», «χρηματιστήριο της τέχνης […], των λογοτεχνικών αξιών», «ο πλούτος μας είναι ο πολιτισμός μας»…: οι παραπάνω αναφορές πολλαπλασιάζονται συνεχώς και στη σημερινή ψηφιακή εποχή όπου ο πολιτισμός αποτελεί θεμελιώδη αναπτυξιακό τομέα κάθε χώρας. Ωστόσο, οι κυρίαρχοι τρόποι να σκέφτεται και να μελετά κανείς τον πολιτισμό (και τις ατομικές και συλλογικές άτυπες και θεσμικές επενδύσεις σ’ αυτόν) τείνουν να εμφορούνται όλο και περισσότερο από τις αρχές της κυρίαρχης, σήμερα, οικονομικής επιστήμης – μιας οικονομικής επιστήμης η οποία, στηριζόμενη σε μια ορισμένη φιλοσοφία της δράσης (τον μεθοδολογικό ατομικισμό), όχι μόνο εννοεί να αναγνωρίζει αποκλειστικά και μόνο τις συνειδητές και υπολογιστικές δράσεις μεμονωμένων φορέων και τις οποίες τείνει να τις συρρικνώσει σε απλά συμπιλήματα από μεμονωμένες ατομικές δράσεις αλλά και να απομονώνει ή ενίοτε να αποκλείει από το πεδίο παρατήρησής της τόσες και τόσες συμπεριφορές και πρακτικές της παραγωγής και της χρήσης του πολιτισμού ως ανορθολογικές, ενώ μπορούν να περιγραφούν ως εγγενώς οικονομικές στο μέτρο που στοχεύουν στη μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας ή στη διατήρηση διαφόρων κοινωνικών συμβόλων οικονομικής και κοινωνικής αξίας. Σε κάθε περίπτωση, ο πολιτισμός χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο διεθνώς για την προβολή, την προώθηση και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του εθνικού πλούτου κάθε
χώρας.  Σε αυτό το πλαίσιο, ο χώρος του πολιτισμού δεν έχει ακόμα και οφείλει να αποκτήσει τη γλώσσα της ειδικής οικονομίας του τρόπου (ανα)παραγωγής του, του τρόπου λειτουργίας και ανάπτυξής του, δηλαδή, μια κοινή γλώσσα –και, κατά συνέπεια, τη «γραμματική» και τα εργαλεία της– που θα επιτρέψει την ορθολογική επικοινωνία μεταξύ παραγωγών, χρηστών, καταναλωτών, διαχειριστών και διοικητικών ιθυνόντων του πολιτισμού, και, κατ’ επέκταση, την κοινωνική αναβάθμιση του χώρου του πολιτισμού στην ιεραρχία των εθνικών θεμάτων τόσο της κυβερνητικής ατζέντας όσο και του δημόσιου διαλόγου. […]”

Για ένα Παρατηρητήριο του Εθνικού Πολιτισμικού Κεφαλαίου: μια περίπτωση αντεπιστροφής των κεκτημένων της επιστήμης,
Κοινωνικές Επιστήμες, 11, 2020, σ. 186-204