Η παρούσα μελέτη αποτελεί συλλογική έρευνα του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, την οποία διήυθυνε ο Νίκος Παναγιωτόπουλος.
Πολλές από τις μορφές κρίσης που αναδύονται σε διάφορους κοινωνικούς χώρους τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας (κρίση της γλώσσας, α-πολιτικοποίηση, κρίση της οικογένειας, κρίση εθνικής ταυτότητας, κρίση του σχολείου κτλ.) δεν είναι συχνά τίποτα περισσότερο παρά συλλογικές οδύνες θέσης. Οι οδύνες αυτές, οι οποίες αποτελούν παραγνωρισμένες εκφάνσεις μιας αίσθησης προσβολής που βιώνουν σήμερα μια σειρά άνθρωποι που είτε κατέχουν κυριαρχούμενες, δευτεραγωνιστικές, άσημες και αφανείς θέσεις στην εσωτερική ιεραρχία μιας ομάδας, είτε εκτιμούν πως κατέχουν μια αναντίστοιχη με τις προσδοκίες τους θέση, έρχονται να προστεθούν στις γνωστές ιδιαίτερες οδύνες κατάστασης μιας συγκεκριμένης τάξης.
Σήμερα είναι διάχυτη η εμπειρία της συνεχώς αυξανόμενης συλλογικής τάσης απογοήτευσης από την πολιτική. Πολλοί άνθρωποι, που βιώνουν διάφορες μορφές οδύνης, έχουν όλο και περισσότερο την αίσθηση ότι η κοινωνική τους δυσφορία δεν έχει χώρο για να εκφρασθεί, πως κανείς δεν τους ακούει, πως καμιά εξουσία δεν επιμελείται, και μάλιστα χωρίς καμία πολιτική αιδώ, τη δυσφορία που βιώνουν. Όλο και περισσότεροι πολίτες έχουν σήμερα την αίσθηση όχι μόνο πως δεν έχουν τόπο για να μιλήσουν και να εκφράσουν αυτές τις οδύνες αλλά και ότι δεν υπάρχει τρόπος για να ακουσθούν.
Μέσα σε τέτοια συμφραζόμενα και θέλοντας να έρθει σε ρήξη με την «τύφλωση» και την «κώφωση» όσων μιλούν γι’ αυτές τις κρίσεις και τις οδύνες στηριζόμενοι σε μια σειρά κατασκευασμένων αριθμών και σφυγμομετρήσεων, ανερμάτιστων «ποιοτικών» ερευνών και επιπόλαιων ρεπορτάζ, η παρούσα έρευνα αποσκοπεί να φέρει στο φως ορισμένες «μαρτυρίες», ορισμένες από τις (απ-)όψεις αυτών των μορφών οδύνης οι οποίες συνήθως λογοκρίνονται, αυτολογοκρίνονται και απωθούνται, με τέτοιο τρόπο ώστε να τους προσδώσει ταυτόχρονα επιστημονική, κοινωνική και πολιτική, με την ευρεία έννοια, λειτουργία.
Εκδόσεις Πολύτροπον-ΕΚΚΕ-ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, 2008
