Κοινωνικές και εκπαιδευτικές αντιθέσεις

Περιήγηση:
Κοινωνικές και εκπαιδευτικές αντιθέσεις

”Αν θα θέλαμε να καταδείξουμε πως τα κοινωνικά υποκείμενα υποβάλλονται σε ενεργήματα δια-μόρφωσης –βρίσκονται, δηλαδή, σε δομημένες σφαίρες ικανές να προσανατολίσουν ή να εξαναγκάσουν τις πρακτικές και τις παραστάσεις τους–, πως οι δομές αυτές είναι δυαδικές –διέπονται από ανταγωνιστικές αρχές δίνοντας μορφή σε κοινωνικές δομές (τα πεδία) οργανωμένες υπό μορφή αντιθέσεων (δεξιά-αριστερά, άνδρας-γυναίκα, καλλιεργημένος-ακαλλιέργητος κ.λπ.)–, πως αυτές οι κοινωνικές δομές θεμελιώνονται τόσο στην αντικειμενικότητα (στα πράγματα, υπό μορφή θεσμών) όσο και στην υποκειμενικότητα (στο σώμα, υπό μορφή συστημάτων διαθέσεων, νοητικών δομών, υπό μορφή έξεων – habitus), τότε, η εξέταση της δομής του εκπαιδευτικού συστήματος αποτελεί μία από τις καταλληλότερες επιλογές. Αν θα θέλαμε, επίσης, να επιβεβαιώσουμε πως οι κατηγορίες σκέψης, αποτίμησης, αντίληψης, δράσης, αίσθησης που ενεργοποιούν τα κοινωνικά υποκείμενα για να αντιληφθούν τον κοινωνικό κόσμο, είναι προϊόν της ενσωμάτωσης των αντικειμενικών δομών αυτού του ίδιου του κόσμου, και με αυτόν τον τρόπο επιτρέπεται η θεμελίωση της παρουσίας του κανονικού κόσμου που υποθέτει η κοινωνική δράση και ο αυτονόητος χαρακτήρας της καθημερινής εμπειρίας αυτού του κόσμου, τότε, πάλι, η διερεύνηση της δομής του σχολικού θεσμού παρουσιάζεται ως μία από τις πλέον ενδεδειγμένες λύσεις.

Το άρθρο αυτό φιλοδοξεί να συμβάλει στην επιβεβαίωση –η οποία έχει άλλωστε ήδη επιχειρηθεί από πλήθος αναλύσεις– της θέσης σύμφωνα με την οποία το εκπαιδευτικό σύστημα παρουσιάζει τις κοινωνικές αντιθέσεις, παραγνωρίζοντάς τις, μεταμφιεσμένες σε μια σειρά διχοτομήσεις εγκιβωτισμένες σε χωρικούς, εκπαιδευτικούς διαχωρισμούς και, ως εκ τούτου, συμβάλλει στη συμβολική ενίσχυσή τους μέσω των αρχών ταξινόμησης που επιβάλλει. Υπό τη μορφή ενός σχεδιάσματος, το άρθρο αυτό, διαμορφωμένο μέσα από μία έρευνα με αντικείμενο τον επαναπροσδιορισμό του ελληνικού πανεπιστημιακού πεδίου μέσα από τη διπλή συσχέτισή του με το πεδίο της διεθνούς εξουσίας καθώς και με το διεθνές επιστημονικό πεδίο –συσχέτιση η οποία καθορίζει εν μέρει τα ειδικά γνωρίσματα του τρόπου λειτουργίας του και της παραγωγής του μέσα από τις διαφορετικές μορφές εξαρτήσεων που προκύπτουν–, έχει ως στόχο να επιχειρήσει να παρουσιάσει τις θεμελιώδεις αντιθέσεις του τριτοβάθμιου εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα, μέσα από τη διερεύνηση ορισμένων όψεων της πραγματικότητάς του. […]”

Κοινωνικές και εκπαιδευτικές αντιθέσεις, Κοινωνικές Επιστήμες, 7, 2016, σ. 4-25